15 Mayıs 2012 Salı

BASINÇ VE RÜZGARLAR
Sinüs bir gaz bulutudur.Sinüsü gördüğümüzde hava değişecek anlamına gelir.Sonbahar ve ilkbaharda çok görülür.
Muson yağışlarının olması için mutlaka bir dağ olmalıdır.Muson yağışları doğuda bir dağa 12 m yağış bırakır.Çerappunçi dünyanın en fazla yağış alan yeridir.Dağ varsa yağış vardır.
İndus  akarsuyu yıllardır deltasına su akıtmıyor.Çünkü suyu tarımda kullanılıyor.Su deltaya inmediği için balıkçılık yoktur.Akarsu plangton oluşturursa balık olur.Plangton olmadığı için de balık ve balıkçılık yoktur.
Muson ikliminin olduğu bölgelerde denizler geç ısınır geç soğur. Karalar ise çabuk  ısınır çabuk soğur.
Kara ve deniz meltemleri günlük hava değişimini,Musonlar ise yıllık hava değişimini sağlar.
Denizler gündüz yüksek başınçtır, karalar ise alçak basınçtır.
Karadan hava akımı olduğunda hiç yağış olmaz.Denizden gelen nem hava akımını engeller.
Basınç sistemini ölçen eğrilere izobar eğrileri denir.
Nem rüzgarın hareketini engeller.Nem aşağıya indiğinde tayfunları ve hortumları oluşturur.İzobarlar arası mesafe az olduğu için hortumlar hızlı hareket eder.Büyük rüzgarların habercisidir.
Bir bulutta 80 ton nem vardır.
Konveksiyonel yağışlaren çok ekvatoral bölgede görülür.
Alçak basınçtan gelen hava kütleleri dağlara çarpar ve yüksek basnca doğru hareket eder böylece orografik yağışlar oluşur.
Yağış olmadan havadaki nemin aşağı inmesiyle kar oluşur.Bunlar çığ ve kırağıdır.Kırağı kışın olur.Hava çok fazla soğuksa kırç oluşur.
Sis ise kararlı havalarda oluşur.Bunun için dikey anlamda hava hareketi olmamalıdır. Tüm yamaç paraşütleri termik hareketlerle yapılır.

13 Mart 2012 Salı

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

12.03.2012
YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
Yeryüzü şekilleri 3 ana bölümden oluşur.Bunlar: dağ, ova ve Platolardır.
1)Dağ: Orojenik, Volkanik, Epirojenez , Tektonik hareketler sonucunda dağlar oluşur.
2)Ova: Deniz ve göl tabanları, tektonik hareketler, akarsular, buzullar ovaları oluşturur.
3)Plato: Ovaların akarsular tarafından parçalanmasıyla oluşur.
Plato ve ovalara yerleşmeler kurulabilir.Dağların bu bakımdan tercih edilmesinin sebebi ise eteklerinde kaynakların bulunmasıdır.
AKARSU AŞINDIRMASI İLE OLUŞAN ŞEKİLLER
VADİ
1)Çentik Vadi(V Tipli Vadi): Buraya baraj kurulamaz.Yatağı olgunlaşmamıştır.Karadeniz bölgesinde fazla görülür.Bir yerde V tipli vadi varsa oradan akarsuyun yeni gömüldüğünü ve o bölgenin gençleştiğini anlayabiliriz.V tipli vadilere yerleşme kurulamaz.V tipli vadide akarsu yükseldiği için burada delta ve alüvyon oluşmaz.Ve V tipli vadinin bulunduğu bölge sürekli göç verir.(Örnek:Doğu Karadeniz Bölgesi)
2)Kanyon Vadi: Bir erde kanyon olması için bu bölgede kireç taşı olması gerekir.(Antalya)Akarsu bu kireç taşını derine, yanlara ve geriye doğru kazar.Tüm kanyonlar akarsu oluşturur.(Colarado Kanyonu)
Akarsuların temel hedefi heryri kazarak menderesler halinde akmaktır.Yani denize ulaşmak ve her yeri deniz seviyesine indirmektir.
3)Yarma Vadi: Gevşek kayaçların olduğu yerde oluşur.Diğer ismi Boğaz vadidir.Bir dağa veya yüksekliğe akarsuyun saplanmasıyla oluşur.Boğaz vadide taraça olmaz.Yani tarım da olmaz.Yerleşmeye müsait değildir.Ulaşım yapılabilir.
4)Tabanlı Vadi: Vadi genişler ve taban oluşur.Yerleşmeye ugundur.Akarsu yatağını genişletmiştir.Bu yatağı aşındırarak ova oluşturur.
5)Çıkmaz Vadi: Akasu bir yerekadar akar daha sonra yeraltından akmaya devam eder.Bu vadi karstik şekillerde görülür.
6)Menderes Yapan Vadi: Akarsuyun menderes yaparak aktığı yerdir.Yakın çevresinde dağ yoktur.Buralarda ırmak adaları oluşur. Büyük Menderes ve Küçük Menderes buna örnektir.
AKARSULARIN BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ
1)Birikinti Konisi:Dağ ve ovalarda oluşur.Birikinti konileri zamanla birleşir ve dağ eteği ovalarını oluşturur.Birikinti konisinin yükseltisi az ise buna birikinti yelpazesi denir.Üzerine yerleşmeler kurulursa bu yerleşmeler zaman içinde sular altında kalabilir.Hasan dağında birikinti konisi vardır.
2)Taraça: Akarsuları yeri kazması sonucu oluşur.Bol su ve bol alüvyonlu topraklardır.Bu nedenle Sebze ekilebilir.Yerleşmeye uygundur.
3)Karstik şekiller: Bir yerde karstik şekil oluşması için burada kireç taşı olması gerekir.Kireç taşının oyulmasıyla oluşur.(polye, dolin, labya,obruk…)
Genç kireç taşlarında sadece obruk oluşur.Obruklarda eski deniz veya gölden kalan fosil balıklar vardır.Obruk olan bir yerde hidrostatik dengenin(su dengesinin)Bozulması ile taban çöker ve o bölge sular altında kalır.
Lapya eriye eriye doline dönüşür.Daha sonra polye oluşur.Bir yerin karstik şekil olması için suyun mağaralardan akması gerekir.Maaralarda kalsitler oluşur.(sarkıt, dikit, sütun)bunun olması için de mağara oksijensiz olmalıdır.

8 Mart 2012 Perşembe

DÜNYA'NIN OLUŞUMU

  05.03.2012
 DÜNYA’NIN OLUŞUMU
Dünya Big Bang patlamasından sonra meydana gelmiştir.Evrenin patlamasından 380.000 yıl sonra evrenin fotoğrafını çekerek big bang teorisini ispatlamışlardır.Patlamadan sonraki 3 dakika çok önemlidir.Patlama gerçekleştiğinde cisimler kuzey, güney, doğu ve batı olmak üzere her yere eşit olarak dağılmıştır.Patlamadan sonra evrenin sıcaklığı 5-10 milyar ᵒC’dir.Üçüncü dakikada evrenin sıcaklığı 1 milyar ᵒC ‘ye düşer.Proton, nötron ve elektronlar meydana gelir.Hidrojen, helyum, lityum gibi gazlar meydana gelir.Ve Quassar safhası oluşur.(Quassar Safhası: yıldızların ve göklerin oluştuğu safha)
Evrenin %90’ı karanlık madde %10’u ise gaz ve katı maddedir.Evrende milyarlarca galaksi ve bu galaksilerde milyarlarca yıldız vardır.Bu galaksilerden dünyaya en yakın olanı Andromeda Galaksisidir.Ve 2.5 yıl uzaklıktadır.

                                                                                                                                                  05.03.2012
BİR YILDIZIN HAYATI VE GALAKSİLER
Hidrojen ve helyum birbirine yaklaşıp tepkimeye girer.Bunun sonucunda kırmızı dev safhası oluşur.Bu safhadan sonra yıldız oluşur.Yıldızların görevi hidrojeni helyuma çevirmektir.Yıldız şişer.Kırmızı süper dev oluşur.Ve patlama olur.Patlama sonucunda süpernova oluşur.Süpernova 2 kısma ayrılır.Yıldızlar arası madde(gaz) ve pulsar oluşur.Gaz bir başka yıldızın inşasında kullanılır.Pulsar ise patlar.Ve bu patlama sonucunda bir kısmı göktaşı olarak dünyaya düşer.Ve karadelikler oluşur.Karadeliklerde zaman mekan gibi kavramlar yoktur.Her türlü çekim kuvveti vardır.
Evrende 3 çeşit galaksi vardır.Bunlar;
Eliptik,spiral,ve şekilsiz galaksiler.Bu galaksilerde de 7 Çeşit ışın vardır.Bunlar;
Gamma ışınları, X ışınları, Ultraviole ışınları, Görülebilir ışınlar, İnfrared ışınlar, Mikrodalga ışınları ve radyo dalgacıklarıdır.
Güneş: Çapı dünyanın 109 katıdır.Yoğunluğu dünyanın ¼’i kadardır.Yüzey sıcaklığı 5500 ᵒC ve çekirdeğinin sıcaklığı 15.6 ᵒC’dır.Güneş ışıkları dünyaya 8 dakikada gelir.Güneş 600 milyon ton hidrojeni helyuma dönüştürür.
Bu galaksilerden bir tanesi de Samanyolu Galaksisidir.Samanyol galaksisinde birçok gezegen vardır.Bu gezegenleri katı maddelerden oluşanlar vegazlardan  oluşanlar olarak ikiye ayırabiliriz.

Katı maddelerden oluşan gezegenler: Merkür, Venüs, Dünya, Mars
Gazlardan oluşan gezegenler: Jüpiter, Neptün, Uranüs, Satürn
Jüpiter:  %90’a yakını hidrojen , %10’a yakını helyumdan oluşur.Dünyaya uzaklığı 780 milyon km ‘dir.Uydusu ise Europa’dır(Europa: Buz kütlesidir.Tespit edilen tek sulu uydudur.)
Uranüs:  %15’i helyum, %83’ü hidrojen, %2’si metan gazından oluşur.
Satürn:  Uydusu Titandır. Titan Metan gazından oluşur.Güneş çevresinde 30 yılda döner.
Neptün:  Oradaki 1 yıl dünya da 165 yıldır.Bir gün ise 14 saattir.
Merkür:  Güneşe en yakın gezegendir.Metalik özelliğe sahiptir.Evrenin en büyük uçurumları buradadır.
Venüs:  Dünyaya benzer.Karbondioksit gazından oluşur.Bu gaz yryüzüne ışığın girmesine izin verir çımasına izin vermez.450 ᵒC sıcaklık vardır.
Mars:  Yıldız güneş büyüklüğündedir.Uydusu ise dünya büyüküğündedir.


2 Mart 2012 Cuma

AKSARAY COĞRAFYASI

AKSARAY COĞRAFYASI
Tethis denizi’nden gelen malzemeler anadolu levhasında birikerek kırılmalar maydana gelir ve Toros dağları oluşur.Toros dağlarının da etkisiyle Hasan dağı 6 milyon yıl önce patlamışasan dağına baktığımızda zirvesinde kil görebiliriz.bu da Hasan dağının önceden ada konumunda olduğunu gösterir. Hasan dağından çıkan lavlar tuz gölünü doldurur.Ve Aksaray oluşur.Burada kil,kireç taşı ve marn bulunur.Bunun sebebi ise göl tabanlı olmasıdır.
Aksaray zamanla çöker.Buna sübsidans denir.Ve burada bataklık ekosistemi oluşur.Aksaray’ın önceki adı Archellias’tır.Aksaray’da bulunan Aşırhöyük  en eski yerleşim yeridir.Uluırmak Aksaray’a su getirir ve burada birikinti konisi oluşturur.Aksaray göl tabanlı olduğu için bir ova durumundadır.Bu yüzden yerleşim için uydurdur.
Aksaray’da çok şiddetli bir deprem olması halinde çok sarsılır ve Aksaray sular altında kalır.Bunun sebebi Aksaray’ın göl tabanlı olmasıdır.Aksaray’da yeraltındaki sular yüzeye çıkar.Bunun sebebi ise kilin bulunmasıdır.Aksaray’da deprem olmasının nedeni ise Tuz Gölü fayı ile Ecemiş fayının bulunmasıdır.
NOTLAR:
Marn:kil ve kireç taşının birleşiminden oluşur.
Biyosferi oluşturan katmanlar hava, su ve topraktır.
Konveksiyonel akıntılar sıcak ve soğuk su akıntısıdır.
Bütün tektonik hareketler fay oluşturur.
                                                      BIG BANG TEORİSİ
Evren 5 milyon yıl önce nokta şeklinden patlamıştır. Bu teoriyi Stefan Hawking ortaya atmıştır.Temelini Albert Einstein atmışır.Evrenin temel taşları 2-3 dakikada oluşmuştur.Evren İlk 2-3 dakikada foton halindedir. Foton: ışığın hammaddesidir.Hem enerji hem ışıktır.Foton ispatlanamaz.
Evrende milyarlarca galaksi vardır.İnsan samanyolu galaksisinde yaşar.Bu galakside ise milyarlarca yıldız vardır. İlk oluşan atom 6 parçalı hidrojedir. Helyuma dönüşür. Hidrojen ve proton her yerde vardır ve birleşerek gazları oluştururlar.
Yıldızların görevleri:Hidrojeni helyuma dönüştürür.Buna Füzyon denir.
Güneşte de hidrojen helyuma dönüşür.Güneş bize 1 ışık hızı ile gelir (Bir ışık hızı 300.000 km/sn’dir.)Yıldızların hepsi bir fosil ışıktır.Bize en erken  gelen yıldız 1 milyar yıl kadardır.Yani biz yıldızlara baktığımızda 1 milyar yıl geriye bakmış oluyoruz.
Uzayda ışık ve zaman kırılır.Karadelikde zaman, yol, mekan,ışık yoktur.
Evrene paralel olan 7 tane evren daha vardır.
Zoydak:Yıldız kümelerinin ve burçların olduğu  gökyüzündeki yıldızlardır.
Suyun içinde yaşayan canlılar ay takvimine göre hayatlarını sürdürürler insanlar ise güneş takvimine göre.